Silnik na jachcie czarterowym

18 05 2017

Zespół napędowy jachtu żaglowego to nie tylko sam silnik. Bardzo ważnym elementem napędu jest przekładnia, sprzęgło (damper plate), wał napędowy (coraz rzadziej stosowany na współczesnych jachtach żaglowych), śruba napędowa oraz elementy sterujące (panel sterujący, manetka, linki sterujące).

Sprawny silnik na jachcie bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo żeglugi, dlatego warto posiadać podstawową wiedzę na temat napędu mechanicznego jachtu i jego obsługi.

Przekładnia

Przekładnia służy do redukcji obrotów między wałem korbowym silnika a śrubą napędową. Jest ona niezbędna, ponieważ obroty z jakimi pracuje silnik zwykle są wyższe od tych, z którymi optymalnie pracuje śruba napędowa. Coraz częściej na jachtach żaglowych stosowana jest przekładnia typu S-drive, która eliminuje konieczność stosowania wału napędowego.

Śruba napędowa

Śruba napędowa zamienia moment obrotowy silnika na siłę nośną pchającą kadłub jachtu. Warto wiedzieć, że poza siłą pchającą, śruba napędowa wytwarza również siłę poziomą prostopadłą do osi kadłuba. Zjawisko to znane jest jako „efekt śruby”. Mniej doświadczonym żeglarzom może ono przeszkadzać w manewrach portowych na silniku. Doświadczonym – wręcz przeciwnie. Jak wykorzystać efekt śruby możesz dowiedzieć się na jednym z naszych kursów manewrowych.

Warto zwrócić uwagę, że część śrub napędowych, w tym bardzo często spotykane na jachtach czarterowych śruby firmy Volvo Penta, osadzone są na wałku przekładni za pomocą gumowej tulei tłumiącej ewentualne uderzenia lub wibracje. Takie rozwiązanie ma tę wadę, że w przypadku nawinięcia się liny na śrubę, jej mocowanie z gumową tuleją może ulec częściowemu lub całkowitemu uszkodzeniu. To dlatego firmy czarterowe zazwyczaj wymieniają śrubę gdy zauważą na niej ślady nawiniętej liny. Warto zauważyć, że jest to związane z bezpieczeństwem kolejnych użytkowników jachtu. Nie trudno sobie wyobrazić jakie mogą być konsekwencje niespodziewanej utraty napędu podczas manewrów w porcie lub w sytuacjach awaryjnych w pobliżu nawietrznego brzegu.

Obsługa silnika

Do dobrej praktyki należy codzienne sprawdzanie stanu maszynowni. Bardzo często jest to również jeden z wymogów, jakie nakłada nas umowa czarterowa.
Podczas takiego przeglądu sprawdzamy stan oleju w silniku, czy w maszynowni nie widać wycieków płynów eksploracyjnych lub wody zaburtowej używanej do chłodzenia silnika.
Jeżeli zauważyłeś jakiś niepokojący sygnał, ubytek oleju, płynu chłodzącego, wyciek w zenzie itp., koniecznie poinformuj o tym armatora.

Pamiętaj – przed pomiarem poziomu oleju wyjmij bagnet i wytrzyj go czystym niepylącym papierem lub szmatką. Następnie włóż bagnet na swoje miejsce i wyjmij go ponownie. Ślad oleju na bagnecie powinien kończyć się w okolicy połowy odległości między kreskami min i max.

Rozruch silnika

Przed uruchomieniem silnika należy włączyć zasilanie. Czasem w tym celu należy przekręcić kluczyk w stacyjne, czasem wcisnąć odpowiedni przycisk.

Gdy silnik jest chłodny przed uruchomieniem silnika należy uruchomić świece żarowe. Podobnie jak z zasilaniem, służy do tego kluczyk stacyjki lub, jak na przykład w wielu silnikach Volvo Penta, należy na chwilę przycisnąć przycisk startera, niezwłocznie go zwolnić i odczekać około 20 s. Po usłyszeniu sygnału dźwiękowego można ponownie wcisnąć przycisk startera i zwolnić go natychmiast po uruchomieniu silnika. Przed pierwsze 10 sekund silnik powinien pracować na jałowych obrotach. Po tym czasie sprawdź, czy nie świeci się któraś z lampek kontrolnych oraz czy z wydechu wypływa woda chłodząca. Jeżeli zauważysz brak chłodzenia skontaktuj się z armatorem. Najczęściej w takim przypadku zostaniesz poproszony o wymianę impelera, który na pewno znajduje się wśród części zapasowych na jachcie.
Pamiętaj, aby przy wymianie impelera zwilżyć go dołączonym do opakowania środkiem zmniejszającym tarcie gumy o obudowę pompy chłodzącej, zanim wypełni się ona wodą.

Dobór obrotów

Każdy producent podaje obroty maksymalne oraz, często, maksymalne obroty przy pracy ciągłej. Volvo Penta zaleca na przykład aby użytkować silnik przy obrotach o 500-1000 niższych od obrotów maksymalnych. Co więcej – zdecydowanie nie warto pływać przy zbyt wysokich obrotach. Prędkość jachtu nie rośnie proporcjonalnie do przyrostu obrotów silnika. Zużycie paliwa natomiast wzrasta nieproporcjonalnie szybciej niż wzrost obrotów.

Zmiana biegów naprzód – wstecz i wstecz naprzód

Zawsze gdy zmieniasz kierunek pracy śruby napędowej z naprzód na wstecz lub odwrotnie zatrzymaj manetkę w pozycji neutralnej aby zmniejszyć obroty silnika. Dopiero po osiągnięciu przez silnik obrotów jałowych możesz zmienić położenie manetki.

Odstawienie silnika

Po dopłynięciu do portu nie odstawiaj natychmiast silnika. Daj mu popracować na jałowych obrotach kilka chwil. Jest to szczególnie ważne, gdy silnik wcześniej pracował pod dużym obciążeniem oraz gdy silnik wyposażony jest w turbo sprężarkę.

Pod żaglami

W trakcie żeglugi pod żaglami zaleca się przełożenie dźwigni w pozycji „wstecz”. Śruba zostanie w ten sposób unieruchomiona, a przekładnia nie będzie hałasowała.

Tankowanie zbiorników paliwa

Zbiornik należy tankować przy wyłączonym silniku. Podczas tankowania zwróć uwagę, aby paliwa nie wlać do zbiornika wody. Podobnie w przypadku tankowania wody – nigdy nie dopuść aby woda została zatankowana do zbiornika z paliwem. Niestety zdarza się to stosunkowo często. W takiej sytuacji nie należy uruchamiać silnika i natychmiast powiadomić armatora jachtu.