Wyspa Milos

05 02 2021

Milos jest chyba najbardziej kolorową wyspą ze wszystkich greckich wysp – to najczęściej powielane hasło reklamujące tę wyspę, i nie ma w tym ani trochę przesady! My nazwalibyśmy ją też „wyspą ochów i achów”, bo słów uznania dla tego, co stworzyła tu natura czasami po prostu nam brakowało. Wielu osobom Milos kojarzy się również z odnalezionym na wyspie posągiem Venus z Milo.

Pochodzenie wyspy

Ta najbardziej na zachód wysunięta cykladzka wyspa jest pochodzenia wulkanicznego, co widać na każdym kroku. Ogromna zatoka Milou to kaldera – krater dawnego wulkanu. Jednak jej brzegi nie są tak widowiskowe jak na Santorini. Za to pływając wzdłuż południowego i zachodniego wybrzeża, zastanawialiśmy się, czy nie przyznać jej palmy pierwszeństwa za fascynujące formacje skalne o przeróżnych kształtach, kolorach i rozmiarach.

Dawne erupcje wulkanu spowodowały, że ziemia na Milos obfituje w najrozmaitsze surowce mineralne, które od zawsze zapewniały wyspie spore dochody. Pierwsze osady rozwinęły się tu już w okresie neolitu, a dzięki obsydianowi już 3000 lat p.n.e. na Milos powstał duży ośrodek handlu tym kamieniem.

Obsydian, pierwszy wydobywany na wyspie surowiec, to twarda wulkaniczna skała o ostrych krawędziach, która służyła do produkcji broni i narzędzi. Oprócz obsydianu z czasem zaczęto wydobywać kolejne minerały, między innymi siarkę, kaolin i mangan. Niezależnie od tego, kto rządził wyspą – Rzymianie, Bizantyjczycy, Wenecjanie czy Turcy – naturalne bogactwa cały czas gwarantowały mieszkańcom wpływy z ich wydobycia.

Planujesz czarter jachtu w Grecji? Te informacje mogą Cię zainteresować…

Czarter jachtów w Grecji

Do dziś w wielu miejscach można zobaczyć pozostałości po dawnych kopalniach. Przemysł wydobywczy na Milos nadal kwitnie, a większość mieszkańców pracuje w zakładach związanych z górnictwem. Kopalnie w okolicy Apolloni dostarczają perlit i bentonit na rynki całego świata. Bentonit powinien znać każdy właściciel kota, ponieważ produkuje się z niego żwirek do kuwety. Ta osadowa skała wulkaniczna ma doskonałe właściwości absorpcyjne, dzięki którym istnieje wiele jej zastosowań.

Wskazówki dotyczące zwiedzania wyspy

Milos to bardzo zróżnicowana wyspa – każdy zakątek ma coś innego do zaoferowania. Jeśli chodzi o zabytki, niewiele się zachowało ze względu na liczne trzęsienia ziemi, które nawiedzały wyspę. Większość miejscowości na Milos leży w jej północno-wschodniej części, a zachodnia część, poza pojedynczymi osadami, jest praktycznie niezamieszkała. Chcąc zapuścić się w część zachodnią, warto wypożyczyć samochód z napędem 4×4, ewentualnie większego quada. By zwiedzić pozostałą część wyspy, wystarczy zwykły samochód.

Cumujemy w porcie Adhamas, Adamas 36°43,43’N 024°26,9’E

Adamas to największy i główny port Milos, i jedyny, gdzie bezpiecznie można pozostawić jacht podczas zwiedzania. Tu znajduje się większość hoteli i pensjonatów, wypożyczalni samochodów oraz biur podróży. Pomimo że jest to tętniące życiem miasto portowe, zachowało swój cykladzki klimat, gdzie bez problemu można znaleźć ciche i wąskie uliczki.

W porcie Adamas cumujemy do betonowego pirsu, który kilka lat temu przedłużono o parę dodatkowych pływających segmentów. Na pirsie jest woda i prąd. Od wewnętrznej strony pirsu są mooringi, jednak w nie najlepszym stanie.

Za postój pobierana jest opłata w biurze, które mieści się w budce na końcu starego pirsu. Północna część pirsu bliżej kei przeznaczona jest dla łodzi rybackich i małych statków wycieczkowych.

Cumować można też do kei po obu stronach pirsu promowego (burtą lub rufą – w zależności od miejsca), jednak przypływające promy powodują hałas i fale. Cumując w tym miejscu, dobrze – nawet parę razy – sprawdźcie kotwicę.

Przy kejach jest prąd i woda, jednak nie wszystkie punkty poboru są sprawne. Opłaty za postój przy kejach również płaci się w biurze na pirsie.

Paliwo dowożone jest autocysterną po zamówieniu telefonicznym. W sezonie autocysterna często stoi w ciągu dnia w porcie.

Jeśli nie ma miejsca przy kei, można stanąć na kotwicy w zatoce w pobliżu portu. Na przystani promowej można korzystać z sanitariatów czynnych przez całą dobę.

W pobliżu portu jest sporo sklepów, wypożyczalni samochodów i skuterów, kawiarni i tawern. Jest też sklep żeglarski. W całej zatoce Milou znajdziecie dużo miejsc na kotwiczenie.

Jeśli kogoś zainteresowałaby historia wydobycia różnych minerałów na wyspie, to przy głównej ulicy Adamas znajduje się Muzeum Górnictwa. Jeżeli nie chcecie wypożyczać samochodu, to z głównego placu przy porcie odjeżdżają autobusy, a bilet w dowolne miejsce na wyspie kosztuje w jedną stronę 1,80 euro.

Z wizytą w stolicy wyspy – Plaka

Stolicą wyspy jest Plaka, leżąca na wzgórzu na zachód od Adamas.

Jeśli nie przyjedziecie tu autobusem, samochód najlepiej zostawić na którymś z dużych, bezpłatnych parkingów na obrzeżach miasta. Im wyżej, tym ulice stają się węższe i coraz trudniej będzie zawrócić, nie mówiąc o znalezieniu miejsca do zaparkowania. Ścisłe centrum Plaki, jak większość takich miejsc, jest zamknięte dla ruchu samochodowego. Miasteczko to labirynt brukowanych uliczek, pełnych małych kafejek i sklepików.

Jeżeli nie będziecie chcieli wspinać się na szczyt Castro, odszukajcie leżący w centrum Plaki kościół Panagia Korphiatissa. Jest przy nim spory taras widokowy, z którego można podziwiać wejście do zatoki Milou, a także piękne zachody słońca. W chodnik wokół kościoła wkomponowano ciekawe mozaiki z otoczaków.

Wokół najwyższego wzniesienia znajduje się otoczona murami średniowieczna osada Kastro, do budowy której wykorzystano kamienie i marmur z dawnych antycznych budowli, zniszczonych podczas licznych trzęsień ziemi. Na szczycie są pozostałości weneckiego zamku i niewielki kościółek. Wejście na górę wymaga pokonania sporej ilości schodów, ale warto, bo jest to jedyne miejsce, z którego widać niemal każdy zakątek wyspy. Oczywiście jest to obowiązkowe miejsce podczas zachodu słońca.

Starożytny teatr i katakumby

Pomiędzy Plaką a Klimą zobaczyć można starożytny teatr i katakumby, w miejscu których znajdowało się starożytne miasto. Z Plaki można tam dotrzeć pieszo. Cała trasa to około 3 km, ale trzeba się liczyć z podejściami. Ten przepięknie położony teatr z widokiem na zatokę zbudowali w IV wieku Rzymianie. To, co dziś widzimy to zaledwie część z olbrzymiego amfiteatru, który kiedyś mógł pomieścić 7 tys. widzów (dziś miejsc jest 700). W odrestaurowanej części co roku odbywają się koncerty.

Tuż obok znajdują się katakumby, w których pierwsi chrześcijanie chowali zmarłych. Później służyły one jako miejsce kultu i schronienie przed prześladowaniami ze strony Rzymian.

Do tej pory odkryto około 200 metrów połączonych ze sobą podziemnych korytarzy z wykutymi w nich grobowcami. Jeśli widzieliście rzymskie katakumby, możecie być rozczarowani – udostępniono na razie niewielki ich fragment, a zwiedzanie trwa zaledwie kilka minut. My jednak nie żałowaliśmy, tym bardziej, że to jedyny taki obiekt w Grecji. Grobowce są ciekawie oświetlone, a na niektórych można zobaczyć dawne inskrypcje pierwszych chrześcijan. Chcąc wejść do środka, trzeba zwrócić uwagę na godziny otwarcia. Zazwyczaj są to godziny przedpołudniowe, często niezgodne z tymi oficjalnie podanymi.

Venus z Milo

Na ścieżce łączącej teatr z katakumbami jest tabliczka wskazująca miejsce znalezienia słynnego posągu Venus z Milo. Znalazł go tu w 1820 roku, całkiem przypadkowo, miejscowy rolnik poszukujący kamienia do budowy domu. Nie zdając sobie sprawy z wartości znaleziska, sprzedał posąg francuskiemu ambasadorowi z Konstantynopola, a ten podarował go francuskiemu królowi. Ludwik XVIII przekazał Venus z Milo Luwrowi, w którym do dziś można go oglądać. Trwają oczywiście dyskusje i spory, jak w przypadku wielu innych cennych dzieł sztuki wywiezionych z Grecji, dotyczące zwrotu rzeźby. Póki co muzeum w Luwrze wykonało i podarowało Milos replikę Venus z Milo, którą można obejrzeć w muzeum archeologicznym w Place.

Plaże na Milos

Miłośnicy plaż nie będą rozczarowani. Warto pojechać na plażę Sarakiniko (najsłynniejszą plażę Milos) bądź na Papafragas, a przy okazji zajrzeć do którejś z klimatycznych wiosek: Mandraki lub Firopotamos.

Oprócz Sarakiniko na wyspie jest tyle przepięknych plaż, że nawet ci, co robią rankingi typu 10 najlepszych plaż na…, będą mieli kłopot, bo 10 to za mało, by wymienić te najładniejsze. Żeglując wokół Milos, można dotrzeć do tych bardziej niedostępnych, ale wiele z nich można także zobaczyć, zwiedzając wyspę samochodem.

Milos zaskakiwało nas na każdym kroku, więc kiedy znaleźliśmy plażę Tsigrado, na którą schodzi się po drabinie, jakoś nie byliśmy zdziwieni. Jak dotąd jeszcze nigdzie nie spotkaliśmy się z takim sposobem dotarcia na plażę.

Sarakiniko zachwyca swoimi białymi skałami, które powstały na skutek podwodnej erupcji wulkanu. Woda, wiatr i powietrze zrobiły resztę. Przez tysiące lat w miękkiej, białej skale powstawały zagłębienia, szczeliny i dziwne stożkowate formacje skalne. Niewielka plaża, leżąca na końcu wąskiego fiordu, w sezonie szybko zapełnia się turystami. Chcąc uniknąć tłumów, najlepiej przyjechać tu z samego rana.

W Sarakiniko są jeszcze dwie atrakcje: w jednej ze ścian klifu nad plażą są wykute jaskinie połączone korytarzami, a na otwartym morzu, na prawo od fiordu u stóp klifowego wybrzeża, znajduje się wrak statku. Był to tankowiec (na szczęście pusty), który na skutek awarii silników rozbił się w tym miejscu. Niestety, z roku na rok wrak coraz bardziej niszczeje.

W sezonie na parkingu przy wejściu na plażę działa kantyna (czyli grecki foodtruck’a). Polecamy udać się na plażę w nocy, zwłaszcza podczas pełni, by zobaczyć księżycową plażę w całkiem innej odsłonie.

Eksplorujemy wnętrze wysypy czyli jazda po bezdrożach

Jeśli będziecie dysponować samochodem nadającym się do jazdy po bezdrożach, to możemy zaproponować dwa miejsca do zobaczenia.

Klasztor Agios Ioannis Siderianos

Klasztor Agios Ioannis Siderianos leży na totalnym odludziu. Otoczenie jest niesamowite – wysokie góry, pustkowie, w dole przepiękna plaża i wiejący prawie bezustannie wiatr. Obecnie w klasztorze nie ma już mnichów, ale patrząc z zewnątrz nic nie wskazuje na to, że jest opuszczony. Cały kompleks jest bardzo zadbany, otoczony białym murem, wewnątrz widać wypielęgnowany ogród. Tajemnica tkwi w tym, że chociaż klasztor jest niezamieszkały, każda cela (których jest tu 60) ma swojego właściciela, najczęściej z sąsiednich wysp. To oni i ich rodziny dbają o to miejsce, a gdy w święto patrona zjeżdżają się na wspólną biesiadę, mają gdzie mieszkać.

Patronem klasztoru jest św. Jan Siderios, czyli Żelazny (sidero –σίδερο oznacza żelazny). Nazwa wiąże się z legendą, według której, dzięki modlitwom do św. Jana, miejscowa ludność chroniąca się w klasztorze przed piratami została ocalona. Ponoć drewniane drzwi świątyni stały się żelazne, uniemożliwiając wejście napastnikom. Jeśli będziecie na Milos 25 września, to wybierzcie się w to miejsce, bo podczas święta wszyscy są mile widziani. Biesiada i tańce trwają często do białego rana.

Od klasztoru droga prowadzi dalej na południe, którą można dotrzeć do miejsca, gdzie trzeba zostawić samochód. Dalej dwie różne ścieżki prowadzą do Kleftiko i do Sikia – miejsc zazwyczaj odwiedzanych od strony morza. Miłośnicy pieszych wycieczek będą mogli zobaczyć z góry leżącą na zachodnim wybrzeżu jaskinię Sikia oraz leżące na południu Kleftiko, które z góry wygląda równie pięknie. Trzeba tylko pamiętać o odpowiednim obuwiu i zapasie wody.

Kopalnia siarki Thrioricho/Paliorema

Jak już pisaliśmy, często można spotkać tu ślady po dawnych kopalniach. Znajdująca się na wschodnim wybrzeżu opuszczona kopalnia siarki Thrioricho, na wielu mapach nazywana Paliorema, jest jednym z najważniejszych tego typu obiektów w Grecji.

Droga do niej jest jednak dość wyboista, a ostatnie 1,5 km trzeba pokonać pieszo. Gdy byliśmy tam po raz pierwszy, drogi były rozmyte przez ulewne deszcze i musieliśmy zostawić samochód ponad 6 km od celu, bo nie było szans na dojechanie bez narażenia zawieszenia na uszkodzenie.

Cały obszar kopalni jest bardzo duży, ale niestety powoli niszczeje, jest rozkradany i dewastowany. Ze względu na nierentowność kopalnia została zamknięta w 1958 roku.

Dziś po dawnej kopalni, w której pracowały setki ludzi, pozostały opuszczone magazyny, dawne biura, zardzewiałe tory kolejowe z wagonikami, dawne mieszkania górników i hałdy odpadów. Całe to cmentarzysko przemysłowe robi dość upiorne wrażenie, szczególnie po zachodzie słońca.

Wokół wysokie góry i strome klify, z doskonale widocznymi wejściami do dawnych korytarzy. Nie należy jednak zagłębiać się w dawne tunele, bo ze względu na brak wentylacji i unoszące się tam opary siarki, może być to niebezpieczne. Dodatkowym atutem tego miejsca jest ładna plaża.

Kuchnia na Milos

Jeżeli chodzi o kuchnię Milos, to na pewno trzeba spróbować tutejszej jagnięciny pieczonej w pergaminie z dodatkiem cebuli, fety i koperku – Arnaki Surtukiko. Przepyszne są też pieczone pomidory z papryką i lokalnym serem w pikantnym sosie – Bougiourdi. Jak w całej Grecji, doskonałe są tu ryby i owoce morza pod każdą postacią.

Typowo lokalnym specjałem jest ciasto z arbuzem i sezamem – Karpuzopita. I choć wydaje się, że arbuz do ciasta nie za bardzo pasuje, bo to przecież sama woda, to ciasto jest przepyszne.

Na Milos jest kilku producentów serów, wykorzystywanych w wielu tradycyjnych potrawach. Jedną z nich jest Pitarakia (πιταράκια) – wyśmienity placek z serem w środku, który wyglądem przypomina duży pieczony pieróg.

Trzeci miejscowy przysmak trochę nas zaskoczył, bo ladenie – grecką pizzę jedliśmy nieraz. Ta na Milos bardzo nam smakowała, choć jeszcze nie rozgryźliśmy, dlaczego jej smak różnił się o tych jedzonych gdzie indziej.

Tawerny godne polecenia

W wiosce Mandraki jest tylko jedna tawerna – Meduza. W sezonie może być problem z miejscami. Pomimo to warto spróbować, bo jedzenie jest pyszne.

W Plaka polecamy tawernę Diporto.

Jeżdżąc po wyspie, możecie też zajrzeć do tawerny Ergina w Tripiti, miejscowości przed Plaką, gdzie miejscowy ser podawany jest w różnych wariacjach. Oprócz tego serwują doskonałe klopsiki w sosie pomidorowym.

Tawerna O! Hamos! (Ω! ΧΑΜΟΣ!) znajduje się trochę poza centrum Adamas. Jedzenie jest rewelacyjne, zwłaszcza dla mięsożerców. Ryb i owoców morza tu nie podają. Wegetarianie nie wyjdą stąd głodni, bo ciecierzyca zapiekana jest przepyszna, podobnie jak smażona cukinia, no i ser w cieście Pitarakia (πιταράκια).  

Dla tych, którzy chcieliby mieć polską obsługę, w pobliżu tawerny O! Hamos! znajduje się tawerna Lydia, którą prowadzi mieszkająca na Milos Polka Lidka. Ci, którzy odwiedzali wyspę Milos parę lat temu, pamiętają ją zapewne z innej tawerny, w której pracowała, i w której przygotowywała spragnionym polskiego jedzenia kotlety schabowe.

W Apollonia trafiliśmy do tawerny Enalion, w której serwują bardzo dobre krewetki w sosie pomidorowym z fetą Garides Saganaki i duszoną ośmiornicę z lokalnym miodem Chtapodi Stifado me meli Milou. Według nas porcje są bardzo duże. 

W Apollonii, przy wyjeździe z miasta, całkiem przypadkowo znaleźliśmy sklep z tradycyjnymi wypiekami i produktami, gdzie wypiliśmy pyszną kawę, zagryzając ciastem arbuzowym.

Niestety, jeszcze nie mieliśmy okazji spróbować dań przygotowywanych w piasku na plaży Paliochori. Tamtejsza tawerna Sirocco, leżąca na samej plaży, wykorzystuje gorące źródła wypływające przy tej plaży. Są one tak ciepłe, że w niektórych miejscach rozgrzewają piasek do temperatury pozwalającej na przygotowywanie potraw. W głębokim dole wykopanym na plaży przez wiele godzin w glinianych naczyniach przyrządzana jest jagnięcina. Warzywa i ryby potrzebują krótszego pobytu w tym nietypowym piekarniku. Ale jak to smakuje, jeszcze nie było dane nam sprawdzić.

Rejs wokół wyspy – największe atrakcje wybrzeża

Punktem obowiązkowym dla turystów jest rejs wokół wyspy, ale żeglarze na szczęście nie muszą korzystać z ofert biur turystycznych. Przypływając tu jachtem, można nacieszyć oczy niezwykłymi krajobrazami o dowolnej porze dnia.

Formacje skalne Arkoudes

Już przy wejściu do zatoki Milou po lewej stronie wyrastają z wody skałki o dziwnych kształtach. Nazywają się Arkoudes (αρκούδες) – niedźwiedzie. Choć według nas jedna z nich najbardziej przypomina królika, a może po prostu ze złej strony patrzyliśmy…

Płynąc zachodnią stroną wyspy na północ, gdzie jest sporo kotwicowisk, zaczyna się spektakl, który zdaje się nie mieć końca. Co chwilę następuje zmiana scenerii, wybrzeże wygląda jak olbrzymia paleta kolorów. Bardzo często aparaty naszych załogantów były w dłoniach tylko przez chwilę, bo potem woleli napawać się widokami. Przecież wiadomo, że rzadko które zdjęcia oddają to, co widać w naturze, więc nie można „marnować” tak pięknych chwil.

Zatoka Adamou kończy się na zachodzie przylądkiem Vani, opadającymi do wody ciemnoczerwonymi klifami, a na brzegu nadal widać pozostałości po dawnych kopalniach.

Jaskinia Sikias 36°40,05’N 024°19,12’E

Ta leżąca na północno-zachodnim wybrzeżu jaskinia Sikias jest jedną z atrakcji wyspy Milos. Dziś już właściwie nie powinno nazywać się tego miejsca jaskinią, bo jej dach się zapadł, ale dzięki temu słońce wspaniale oświetla wodę otoczoną białymi klifami. Jeśli morze jest spokojne, można zakotwiczyć w pobliżu i wpłynąć do środka pontonem. Jeśli warunki pogodowe na to nie pozwolą, to amatorzy wędrówek mogą tu dotrzeć pieszo.

Zatoka Kleftiko 36°39’N 024°20,4’E

W tym miejscu nikogo nie powinna dziwić duża ilość wszelkiego rodzaju jednostek pływających. Jest to obowiązkowy punkt zwiedzania, tak podczas żeglowania, jak i pobytu wakacyjnego na Milos. Bez wątpienia jest to najbardziej zjawiskowe miejsce na wyspie.

Kleftiko dla większości bywalców w Grecji kojarzy się z potrawą. Zarówno nazwa potrawy, jak i tego miejsca oznacza to samo, czyli złodzieja (κλέφτικό – złodziej). Nazwa pochodzi z czasów, kiedy piraci wykorzystywali te niezwykle ukształtowane zatoki z licznymi skałami i jaskiniami jako swoją kryjówkę.

Przy spokojnym morzu bez problemu można stanąć tu na kotwicy, bo głębokości w tym rejonie wahają się od 2 do 10 metrów.

Uważać trzeba jednak na łodzie wycieczkowe. Pływanie i nurkowanie w krystalicznych wodach jest niesamowitym doznaniem, a gdy zaczniecie pływać pontonem wśród białych, fantazyjnie wyrzeźbionych skał i odkrywać sieć połączonych ze sobą zatok i jaskiń, dzień będzie zdecydowanie za krótki. Podczas wiatrów wiejących z południa postój tutaj jest niebezpieczny.

Zatoka Tsigoulias, miejscowość Kipas 36°39,73’N 024°25,77’E

W zatoce Tsigoulias znajduje się pirs betonowy, skąd odpływają łodzie wycieczkowe do Kleftiko.

Można zacumować przy końcu pirsu, jest tam ok. 2,5 metra głębokości. Na brzegu widzieliśmy leżący pływający pomost, ale nigdy nie widzieliśmy go przymocowanego do betonowego pirsu. Na wzgórzu, 300 metrów od pirsu, jest sezonowa tawerna.

Zatoka Provatas 36°40’N 024°26,7’E

Ta południowa zatoka dobrze chroni przed meltemi, jednak gdy wieje z południa, postój w zatoce jest niebezpieczny. Zatoka Provatas może służyć jako dobre kotwicowisko.

W zatoce Ormos Provatas są dwie ładne plaże: Provatas z sezonowym barem przy plaży i dwiema tawernami powyżej plaży oraz Firiplaka z niewielkim sezonowym barem.

Plaża Firiplaka zachwyca kolorami wysokich klifów, które ją otaczają. Urody plaży dodają liczne skałki rozrzucone wzdłuż brzegu, największa z nich wygląda jakby była posklejana z setek mniejszych kamieni. We wschodniej części plaży wykuto w skale kilka garaży dla łodzi. Tuż przed przylądkiem Zephyros leży plaża Tsigrado, o której już pisaliśmy.

Od strony morza doskonale widać wąską szczelinę miedzy skałami, którą trzeba pokonać schodząc po drabinie (a nawet dwóch), by dostać się na plażę. Według nas, turystów przyciąga tu nie sama plaża, która jest dość mała, ale właśnie sposób zejścia na nią.

Uwaga, na wysokości przylądka Zephyros (Zefiros), ok. 0,5 Mm na południe od brzegu znajduje się skalista rafa.

Zatoka Paliochori 36°40,4’N 024°30.9’E

Płynąc na wschód od Provatas dotrzemy do Zatoki Paliochori. Ale zanim to nastąpi, mijamy zatokę Geraki 36°39,9’N 024°28.95’E – kolejne zachwycające miejsce. Cały brzeg zatoki otoczony jest wysokimi szaro-białymi klifami, które wyglądają jak olbrzymie osuwisko.

W zatoce Paliochori można bezpiecznie zakotwiczyć przy północnych wiatrach, ale tylko w jej środkowej części, bo w pozostałych miejscach jest bardzo dużo podwodnych skałek. W zatoce jest popularna wśród turystów plaża, której atrakcją są gorące źródła wypływające w naturalny sposób w różnych miejscach, podgrzewając wodę przy brzegu. Przy plaży są bary i tawerny, w tym Sirocco słynąca z gotowania w gorącym piasku.

Zatoka Thrioricho 36°41,65’N 024°32,72’E

Ta niewielka zatoka leży na wschodnim brzegu Milos, a zakotwiczyć można w niej tylko przy spokojnym morzu. Jeśli warunki pozwolą warto tu stanąć, bo oprócz plażowania na ładnej plaży, będziecie mogli zobaczyć pozostałości starej kopalni.

Zatoka Voudia, Voudhia 36°44,6’N 024°32,1’E

Miejsce to dość dobrze chroni przed meltemi, jednak ze względu na zakłady produkujące kruszywa, z czym wiąże się też ruch dużych statków, kotwiczenie w zatoce nie jest komfortowe.

W północnej części zatoki Voudia należy uważać na boje dla statków, które przypływają tu po odbiór surowców. Uwaga: przy wiatrach ze wschodu i z południa postój w zatoce jest niebezpieczny.

Zatoka i port Pollonia, Apollonia 36°45,9’N 024°31,62’E

Pollonia to mały port na północy Milos. Ten sympatyczny i kameralny port nie dysponuje miejscami dla jachtów.

Przy małym betonowym pirsie cumuje prom kursujący parę razy dziennie na Kimolos. Możecie przy nim zacumować w ciągu dnia na krótko, lub pozostać przy nim na noc (prom pozostaje na noc na Kimolos). Jest tam ok. 3 metrów głębokości.

Przy wiatrach z południa i zachodu port jest bezpieczny, nie zapewnia jednak ochrony przed meltemi.

W zatoce Pollonia można też stanąć na kotwicy. Uważajcie na wyznaczone kąpielisko oraz na promy. Są tu tawerny, kawiarnie i supermarket.

Wysepki Glaronisia 36°45,85’N 024°29,28’E

Na północ od Milos, między Sarakiniko a Apollonią, leży grupa wysepek o nazwie Glaronisia. To kolejne „obowiązkowe” do zaliczenia miejsce na Milos.

Niesamowite formy skalne wyspy są efektem dawnej erupcji wulkanu. Wyspa składa się z niezliczonej ilości długich sześciokątnych kolumn posklejanych ze sobą. Z boku jednej ze skał jest jaskinia, do której można wpłynąć pontonem. Przy spokojnym stanie morza, można stanąć w pobliżu na kotwicy. 

Plaża Sarakiniko 36°44,72’N 024°27,58’E

Sarakiniko, najsłynniejszą plażę na wyspie, opisaliśmy wyżej w tekście. Jeśli nie wieje z północy, możecie zakotwiczyć w pobliżu. By nie podzielić losu wraku statku, uważajcie na bardzo liczne skałki podwodne. 

Zatoka i wioska Mandraki 36°45,05’N 024°26,6’E

Mandraki to bardzo ładna zatoka z maleńkim i płytkim portem, która leży w północnej części wyspy. Taka lokalizacja sprawia, że zatoka jest dostępna tylko przy wiatrach z sektora południowo-zachodniego. Przy wiejącym meltemi, postój w zatoce jest niebezpieczny. Uważajcie na liczne skałki podczas wpływania do zatoki.

Leżąca w zatoce wioska rybacka Mandraki to ciche i spokojne miejsce oddające klimat Milos. W dwóch małych zatokach zobaczyć można garaże dla łodzi, wykute w miękkiej skale na brzegu morza. Jest tu malowniczy plac z kościołem, a tutejsza tawerna, dzięki widokom na morze, przyciąga nie tylko turystów, ale i miejscowych.

Zatoka i wioska Firopotamos  36°45,59’N 024°25,67’E

Firopotamos to mała zatoczka z plażą, leżąca na północnym wybrzeżu wyspy, której atrakcją jest kolejna wioska rybacka z kolorowymi garażami dla łodzi. Znajdziemy tu również niesamowite formacje skalne klifów, które otaczają niewielką plażę z krystalicznie czystą wodą. Na niewielkim cyplu widać pozostałości portu, z którego aż do 1960 roku transportowano kaolin z pobliskiej kopalni.

W zatoce, podobnie jak przy Mandraki, można kotwiczyć przy wiatrach z południa i zachodu.

Klima 36°44,05’N 024°25,15’E

Klima jest pierwszą miejscowością, którą można zobaczyć wpływając do największej zatoki Milou. Z daleka zwraca uwagę swoimi kolorami.

Przy spokojnym stanie morza, można stanąć w pobliżu na kotwicy i wybrać się na ląd pontonem. Jednak miejscowość jest na tyle blisko Adhamas, że bezpieczniej jest pozostawić jacht w porcie.

W okresie hellenistycznym mieścił się tu główny port Milos. Dziś to kilkanaście jednopiętrowych domków położonych nad samym brzegiem morza, w których parter spełnia rolę garażu, tyle że nie dla samochodów, a dla łodzi. Zbudowane są tak blisko brzegu, by bez problemu można było wciągnąć do nich łodzie. Ten typ domów nazywają tu sirmata. Wiele z nich zamieniono na sklepiki z pamiątkami, bary i małe pensjonaty.

Wiosce nie można odmówić uroku, jednak nam bardziej przypadły do gustu mniej skomercjalizowane miejsca, jak Firopotamos czy bardzo rzadko odwiedzane Fourkovoni i Areti, leżące na północ od Klimy.

Autorzy: Elżbieta i Piotr Kasperaszek

Od 30 lat przemierzają Grecję jachtem i nie tylko. Autorzy 7 przewodników żeglarskich o Grecji, w tym jeden „242 miejsca w Grecji, które można zobaczyć, żeglując” adresowany nie tylko dla żeglarzy oraz książki kucharskiej o kuchni greckiej. Przez wiele lat publikowali artykuły w Żaglach i Jachtingu. Pierwszy przewodnik – „Grecja, najlepsze trasy dla żeglarzy” uzyskał dwie prestiżowe nagrody: Nagrodę im. Leonida Teligi za rok 2015 oraz Nagrodę Magellana, za najlepszy przewodnik za rok 2015. Przewodnik „242 miejsca w Grecji, które można odwiedzić, żeglując” został wyróżniony przez Magazyn Literacki KSIĄŻKI, w kategorii – najlepsze publikacje turystyczne 2022 roku.